Пераклады Васіля Сёмухі — 47 книг

«Лёк» — першая аповесць, якую напісала вядомая нямецкая журналістка Андрэа Сафі Яннуш. Яна кранае сваёю шчырасцю, непасрэднасцю, тонкім гумарам і можа шмат сказаць уважліваму чытачу пра сум і радасць нашага зямнога быцця..

«Лёк» — першая аповесць, якую напісала вядомая нямецкая журналістка Андрэа Сафі Яннуш. Яна кранае сваёю шчырасцю, непасрэднасцю, тонкім гумарам і можа шмат сказаць уважліваму…

У кнігу ўвайшлі найбольш значныя навелы, што адлюстроўваюць розныя этапы творчасці пісьменнікаў, якія працавалі ў гэтым жанры: класіка нямецкай літаратуры Томаса Мана (1875–1955) і аўстрыйскай — Штэфана Цвэйга (1881–1942).
Навелы Томаса Мана рэалістычныя, як і ўся яго творчасць, якая, з’яўляючыся вяршыняй крытычнага рэалізму дваццатага веку, назаўсёды ўвайшла ў скарбніцу сусветнай літаратуры як адна з найбольш яркіх і змястоўнейшых яе старонак.
Сучаснік Ралана і Барбюса, Томаса Мана і Уэлса, Шоу і Горкага, таленавіты мастак Штэфан Цвэйг належаў да плеяды пісьменнікаў, якія працягвалі і развівалі ў дваццатым веку традыцыі крытычнага рэалізму. Лепшыя яго творы, прасякнутыя, па словах М. Горкага, «дзівоснай міласэрнасцю да чалавека», па праву могуць быць аднесены да найбольш значных з’яў навейшай заходнееўрапейскай літаратуры.
Барыс Сучкоў

У кнігу ўвайшлі найбольш значныя навелы, што адлюстроўваюць розныя этапы творчасці пісьменнікаў, якія працавалі ў гэтым жанры: класіка нямецкай літаратуры Томаса Мана (1875–1955)…

Перад вамі паэтычныя кветкі, сабраныя Юльянам Тувімам (1894 -- 1953) на палях і лугах, у лясах і садах Польшчы. Гарманічна складзеныя ў букеты, аздобленыя талентам, перавязаныя працавітымі рукамі, яны даюць нам яркі вобраз Польшчы, шырокую карціну жыцця краіны ў першыя чатыры дзесяцігоддзі мінулага стагоддзя з усімі яе спрадвечнымі і часовымі праблемамі. Дарагі сэрцу вобраз радзімы, калі “яна – ў табе! Крывінкай кожнай!”, узмоцнены болем ад вымушанай разлукі з ёю ў час другой сусветнай вайны, -- цэнтральны ў паэме. Не шукайце ў кнізе традыцыйнага сюжэта. Яго няма. Як і букет, паэма стварае цэласнасць з розных красак – лірычных і публіцыстычных, гімнічных і элегічных, -- расквечана непаўторнай тувімаўскай іроніяй, вясёлым гумарам, смехам праз слёзы, бязлітасным сарказмам і лірычнай замілаванасцю, паэма поўная бурлівага жыцця – грамадскага, прыватнага, асабіста паэтавага, успамінаў з дзяцінства, расказаў пра сяброў і ворагаў, роздуму пра паэзію і мастацтва, пра дабро і зло. (Ад перакладчыка)

Перад вамі паэтычныя кветкі, сабраныя Юльянам Тувімам (1894 -- 1953) на палях і лугах, у лясах і садах Польшчы. Гарманічна складзеныя ў букеты, аздобленыя талентам, перавязаныя…

У трагедыі адлюстраваны філасофскія погляды Гётэ на жыццё і прызначэнне чалавека. Жыццёвы шлях Фауста - гэта пошукі сэнсу жыцця, шчасця ў высокім значэнні гэтага слова.

Мяккі і горкі гумар гэтай кнігі. Яна — пра «залатыя сады» дзяцінства, напісаная ў ваенны час нямецкім прагрэсіўным пісьменнікам, які стаў сведкам вялікіх трагедый свайго народа.

Райнэр Марыя Рыльке — сусветна вядомы аўстрыйскі паэт пачатку XX стагоддзя. На беларускай мове выдаецца ўпершыню.

Лаўрэат нобелеўскай прэміі Герман Гесэ (1877-1962) у рамане "Гульня шкляных перлаў" спрабуе вырашыць праблему, якая заўсёды яго хвалявала, - як спалучыць існаванне мастацтва з існаваннем бесчалавечнай цывілізацыі, як выратаваць ад згубнага ўплыву так званай масавай культуры высокі свет мастацкай творчасці.

Лаўрэат нобелеўскай прэміі Герман Гесэ (1877-1962) у рамане "Гульня шкляных перлаў" спрабуе вырашыць праблему, якая заўсёды яго хвалявала, - як спалучыць існаванне мастацтва з…

Калі Заратустру споўнілася трыццаць гадоў, пакінуў ён радзіму і роднае возера і падаўся ў горы. Там ён шчасціўся з духу свайго і адлюдненасці і не стамляўся ад гэтага цэлых дзесяць гадоў. Але нарэшце перамянілася ягонае сэрца, — і аднаго разу раніцай, прачнуўшыся на золку, ён устаў перад сонцам і так сказаў да яго: О вялікае свяціла! У чым было б тваё шчасце, калі б не было ў цябе тых, каму ты свеціш? Дзесяць гадоў ты ўзыходзіла над маёй пячорай: ты стамілася б ад свайго святла і руху, каб не я, каб не мой арол і не мая змяя. Але кожнае раніцы мы чакалі цябе, прымалі шчодрасць тваю і мілаславілі цябе за гэта. Глянь! Я ўжо стомлены сваёю мудрасцю, як пчала занадта вялікім узяткам; і вось — мне патрэбныя рукі, каб разамкнуліся да мяне. (Заратустрава прадмова, фрагмэнт)

Калі Заратустру споўнілася трыццаць гадоў, пакінуў ён радзіму і роднае возера і падаўся ў горы. Там ён шчасціўся з духу свайго і адлюдненасці і не стамляўся ад гэтага цэлых…

Германія часоў Трыццацігадовай вайны — гэта свет Ганса Якаба Крыстофэля фон Грымэльсгаўзэна (1622 — 1676), чый «Авантурнік Сімпліцысімус» выйшаў з друку ў 1668 годзе і з’яўляецца найвыбітнейшым творам літаратурнага барока Еўропы.

Германія часоў Трыццацігадовай вайны — гэта свет Ганса Якаба Крыстофэля фон Грымэльсгаўзэна (1622 — 1676), чый «Авантурнік Сімпліцысімус» выйшаў з друку ў 1668 годзе і з’яўляецца…

Усе даты пакручастага лёсу Гофмана дапытлівы чытач можа лёгка вычытаць у любой энцыкляпэдыі... Пазначу толькі год 1807, калі... пачалася ягоная праца капэльмайстрам у тэатры, кампазытарская і мастакоўская дзейнасьць, і год 1813, зь якога пайшоў разгон пісьменьніцкай актыўнасьці — усяго адно кароценькае дзесяцігодзьдзе, якое і прынесла Гофману сусьветную славу, якая за два стагодзьдзі ня толькі не панікла, але яшчэ больш разьвілася, дзякуючы дабрадайнаму ўплыву на летуценна-фантазійныя галовы іншых геніяў, якім, дзякаваць богу, зводу няма і ня будзе.

Усе даты пакручастага лёсу Гофмана дапытлівы чытач можа лёгка вычытаць у любой энцыкляпэдыі... Пазначу толькі год 1807, калі... пачалася ягоная праца капэльмайстрам у тэатры,…

Асобнай кнігай выйшаў пераклад рамана нямецкай пісьменніцы Монікі Марон “Вуліца Ціхая, шэсць”, зроблены Васілём Сёмухам. Раней раман друкаваўся ў часопісе “Крыніца” (1996, № 9-10); апроч гэтага ў “Крыніцы” № 11-12 было надрукаванае апавяданне Монікі Марон “Я была антыфашысцкае дзіця” і артыкул Т. Н. Брарона “Некалькі слоў пра Моніку Марон” (абодва тэксты таксама ў перакладзе Васіля Сёмухі).

Моніка Марон – нямецкая пісьменніца, аўтарка шэрагу раманаў, першы з якіх – “Баваўняны попел” (Flugasche, 1981) – адразу займеў вялікі поспех. У 1992 годзе Моніка Марон атрымала прэмію імя Кляйста, у 2003 – прэмію імя Гёльдэрліна. Раман “Вуліца Ціхая, шэсць” (Stille Zeile Sechs) пабачыў свет у 1991 годзе.

Асобнай кнігай выйшаў пераклад рамана нямецкай пісьменніцы Монікі Марон “Вуліца Ціхая, шэсць”, зроблены Васілём Сёмухам. Раней раман друкаваўся ў часопісе “Крыніца” (1996, №…

Герой рамана "Юстыцыя" знанага швэйцарскага пісьменьніка Фрыдрыха Дзюрэнмата не гуляе з чытачом у розныя гульні, а адразу выкладвае ўсё як ёсьць, а таму ўжо спачатку чытач ведае, што яго напаткае далей. Дзякуючы такому эфэкту "спраўджанага чаканьня" (зрэшты, як і варта чакаць, аўтар усё ж умудраецца ў канцы падмануць чытача, пераварочваючы старанна выбудаваны сьвет дагары нагамі), а таксама спэцыфічнай манеры апавядальніка дзеяньне рамана то запавольваецца (бо хто будзе чакаць рэзкіх рухаў ад ап'янелага героя, якога цягне на разважаньні?), то паскараецца і робіцца імклівым, знаёмячы з усё новымі акалічнасьцямі простай, як на першы погляд, юрыдычнай справы. Здаецца, што можа быць прасьцей: на вачах у безьлічы сьведкаў забіты чалавек. Забойца — вядомая ўсім асоба. Нецікавы сюжэт, скажа любы аматар дэтэктываў. Нецікавы, калі толькі не ўнесьці ў яго элемэнт абсурду і не ўявіць, што напраўду вачам нельга даваць веры. Але не сваім вачам, а вачам сьведкаў. І тады ад абсурду не застанецца і сьледу — ці ён трывала ўвойдзе ў жыцьцё і зробіцца яго нормай.

Герой рамана "Юстыцыя" знанага швэйцарскага пісьменьніка Фрыдрыха Дзюрэнмата не гуляе з чытачом у розныя гульні, а адразу выкладвае ўсё як ёсьць, а таму ўжо спачатку чытач ведае,…

Райнэр Марыя Рылькэ (1875-1926) клясык нямецкамоўнае паэзіі, адзін з пачынальнікаў авангардызму ў сусьветнай літаратуры. У яго творчасьці сынтэзаваліся этычна-філязофскія каштоўнасьці шмат якіх эпохаў ды народаў. Пераклаў, сярод іншага, на нямецкую мову «Слова пра паход Ігаравы». «Кніга гадзін» (1905), вершы зь якое тут прапануюцца,— адзін з найлепшых зборнікаў Рылькэвай лірыкі першага пэрыяду ягонае творчасьці.

Райнэр Марыя Рылькэ (1875-1926) клясык нямецкамоўнае паэзіі, адзін з пачынальнікаў авангардызму ў сусьветнай літаратуры. У яго творчасьці сынтэзаваліся этычна-філязофскія…

Густаў Майрынк (1868 — 1932) — аўстрыйскі пісьменьнік з выразнай схільнасьцю да містычнага і гратэскава-сатырычнага бачаньня сьвету. Ягоны раман "Голэм" належыць да клясыкі фантастычнай літаратуры; у ім праяўляюцца ўплывы на Майрынка таямнічых сьветаў, містычнай мудрасьці, кабалістычнага і будысцкага вучэньняў. Грамадзянская пазыцыя Майрынка найбольш ярка выяўляецца ў ягоных навэлях (зборнік "Чароўны рог нямецкага абываталя"), у якіх аб’яўленая вайна тупасьці і абмежаванасьці, культу сілы, фальшывай псэўданароднасьці, мілітарызму, ілжэнавуцы, чыноўніцкай карупцыі. Не выпадкова кнігі Майрынка ў гітлераўскай Германіі былі ўдастоеныя гонару гарэць на вогнішчах разам з кнігамі Гайнэ, Томаса Мана, Фэйхтвангера і іншых.

Густаў Майрынк (1868 — 1932) — аўстрыйскі пісьменьнік з выразнай схільнасьцю да містычнага і гратэскава-сатырычнага бачаньня сьвету. Ягоны раман "Голэм" належыць да клясыкі…

Пад адной вокладкай сабраныя два раманы славутага аўстрыйскага пісьменніка-экспрэсіяніста Густава Майрынка. Дзеянне першага, гістарычна-фантастычнага рамана “Ноч Вальпургіі”, адбываецца ў Празе. Тут ёсць і містыка, і перасяленне душ, і мерцвякі, што нібыта кіруюць жывымі...
Не менш фантастычны “Белы дамініканец” прысвечаны блуканням чалавечага “Я”.

Пад адной вокладкай сабраныя два раманы славутага аўстрыйскага пісьменніка-экспрэсіяніста Густава Майрынка. Дзеянне першага, гістарычна-фантастычнага рамана “Ноч Вальпургіі”,…

Раман аднаго з найбуйнейшых польскіх аўтараў ХХ ст. Вітальда Гамбровіча, поўны чорнага гумару, працягвае камедыйныя традыцыі вялікіх майстроў мінуўшчыны Рабле, Сэрвантэса, Філдынга. Правакацыйны стыль, парадаксальная будова твору і абсурднасць яго сітуацый не замінаюць аўтару глыбока даследаваць такія вечныя тэмы, як узаемаадносіны маладосці і даросласці, сталасці і недаспеласці, уплыў на чалавека культуры і дачыненняў з іншымі, свабода асобы і яе залежнасць ад чужой думкі...

Раман аднаго з найбуйнейшых польскіх аўтараў ХХ ст. Вітальда Гамбровіча, поўны чорнага гумару, працягвае камедыйныя традыцыі вялікіх майстроў мінуўшчыны Рабле, Сэрвантэса,…

Пасляслоўе аўтара

Мастацкія творы разумеюцца і не разумеюцца вельмі па-рознаму. У большасці выпадкаў аўтар мастацкіх твораў не тая інстанцыя, якой належыць вырашаць, дзе ў чытачоў канчаецца разуменне і пачынаецца неразуменне. Сёй-той аўтар ужо знайшоў чытачоў, якім ягоны твор больш празрысты, чым яму самому. Апрача таго ў пэўных інстанцыях і неразуменне можа быць плённым.

Мне і дагэтуль “Стэпавы воўк” здаецца той з маіх кніг, якая часцей і больш за якую іншую не разумеецца і часта з’яўляюцца згодныя, нават захопленыя чытачы, а не тыя, што адмаўляюць, якія выказваліся мне пра кнігу варожа. Часткова, але толькі часткова частата такіх выпадкаў выцякае з таго, што гэтая кніга, напісаная пацідзесяцігадовым і прысвечаная праблемам акурат гэтага ўзросту, вельмі часта трапляла ў рукі зусім юных чытачоў. Але і сярод чытачоў майго веку я часта сустракаў такіх, каму мая кніга, хоць і рабіла на іх уражанне, але дзіўным чынам у сваім змесце была ясная толькі напалавіну. Гэтыя чытачы, як мне здаецца, пазналі ў Стэпавым ваўку саміх сябе, ідэнтыфікавалі сябе з ім, перажылі разам з ім свае пакуты і мары і пры гэтым прагледзелі, што кніга апавядае не толькі пра Гары Галера і ягоныя складанасці, што над Стэпавым ваўком і яго поўным праблемаў жыццём ёсць другі, вышэйшы, непрамінушчы свет і што “Трактат” і ўсе тыя мясціны кнігі, якія расказваюць пра дух, пра мастацтва і пра “несмяротных”, супрацьпастаўляюць свету пакутаў Стэпавага ваўка пазітыўны, гарачы, пазаасабовы і пазачасавы свет веры, што кніга, хоць і паведамляе пра пакуты і беды, але ні ў якім разе не ёсць кнігай расчараванага, а ёсць кнігай таго, хто верыць.

Я, натуральна, не магу і не хачу прадпісваць чытачам, як яны маюць разумець маё апавяданне. Няхай кожны сам сабе выбірае, што яму пасуе і што можа быць карысным! Але мне было б прыемна, калі б многія самі заўважылі, што гісторыя Стэпавага ваўка, хоць і паказвае хваробы і крызіс, але не ёсць гісторыяй, якая вядзе да смерці, да пагібелі, а наадварот: да ацалення.

1942

Пасляслоўе аўтара

Мастацкія творы разумеюцца і не разумеюцца вельмі па-рознаму. У большасці выпадкаў аўтар мастацкіх твораў не тая інстанцыя, якой належыць вырашаць, дзе ў…

Раман "Мэфіста" (1936) — адзін з асноўных твораў Клаўса Мана (1906—1949), пісьменьніка і журналіста, сына славутага Томаса Мана. Прататып галоўнага героя — ягоны сябар актор, але, па сутнасьці, гэта гісторыя адной кар'еры таленавітага мастака, артыста, ва ўмовах таталітарнага рэжыму.

Раман "Мэфіста" (1936) — адзін з асноўных твораў Клаўса Мана (1906—1949), пісьменьніка і журналіста, сына славутага Томаса Мана. Прататып галоўнага героя — ягоны сябар актор, але,…

Пераклад з царкоўнаславянскага тэксту Кірылы і Мятода зроблены вядомым славістам і перакладнікам Васілём Сёмухам з блаславеньня і дапамогай Мітрапаліта Беларускай Аўтакефальнай Праваслаўнай Царквы Мікалая і місыянэра Global Missionary Ministries Юркі Рапецкага (Канада).

Пераклад з царкоўнаславянскага тэксту Кірылы і Мятода зроблены вядомым славістам і перакладнікам Васілём Сёмухам з блаславеньня і дапамогай Мітрапаліта Беларускай Аўтакефальнай…