Вручение 15 октября 2022 г.

Страна: Польша Место проведения: город Вроцлав Дата проведения: 15 октября 2022 г.

Ангелус

Лауреат
Эдвард Пасевич 0.0
Jak opowiedzieć o tym, czego nie wiemy?

Meseritz (dziś Międzyrzecz, Polska), kilkadziesiąt lat po wojnie. Miasto wciąż zaludniają duchy przeszłości, dawne uprzedzenia i historie, o których mówi się wyłącznie w czterech ścianach rodzinnych domów. Niemal zawsze ukradkowo, ściszonym głosem, aby nie usłyszał ich nikt niepowołany.

Nastoletni Patryk Werhunt znajduje pływające w Obrze zwłoki jednego z sąsiadów. Okoliczności śmierci są niejasne, a cień podejrzenia pada na wkraczającego w dorosłość chłopaka. Traumatyczne wydarzenie staje się pretekstem do snucia rozległej i skomponowanej misternie niczym fuga opowieści o splątanych losach: Polaków, Żydów, Niemców, Sowietów oraz ich potomków. Opowieści, której motywem przewodnim jest obsesyjne poszukiwanie prawdy o losach niemieckiego kompozytora Norberta von Hannenheima. To także rzecz o byciu odmieńcem, kundlem, w chwilach, kiedy życie i historia nie dają innego wyboru.
Alhierd Bacharewicz 0.0
Białoruś w Sroce na szubienicy to kraj rządzony dyktatorską ręką, w którym polityczni dysydenci są więzieni w wirtualnych obozach koncentracyjnych.

Powieściowa antyutopia Bacharewicza – zdawałoby się koszmar rodem z Kafki lub Nabokova – nieoczekiwanie przeszła z przestrzeni wirtualnej do realnej latem 2020 roku, gdy Białorusini wyszli na ulice w proteście przeciwko sfałszowaniu wyborów prezydenckich przez reżym Łukaszenki. Wówczas władze naprędce wybudowały w lesie koło Słucka obóz masowego internowania z barakami, ogrodzeniem z drutu kolczastego i wieżyczkami strażniczymi, a nawet zdążyły umieścić w nim pierwszych więźniów, gdyż w aresztach i więzieniach brakowało już miejsc. Reżym wycofał się z tego przedsięwzięcia parę dni po tym, jak sprawa obozu została nagłośniona przez niezależne media.

Sroka na szubienicy nie jest wyłącznie powieścią polityczną. Odnajdziemy w niej zagadkę kryminalną z elementami dreszczowca, a także swoistą odmianę Bildungsroman, ukazującą dojrzewanie zwyczajnej dziewczyny w społeczeństwie postsowieckim, która nie zdaje sobie sprawy (jak sroka na obrazie Bruegla), w jak złowrogim miejscu się znajduje i jaką rolę odgrywa jako urzędniczka w zarządzie obozów koncentracyjnych. W opowieść wkomponowane są fragmenty prozy eseistycznej, w których narrator rozważa rozpad ludzkiego ciała po śmierci, emigrację z Europy do Ameryki w XIX wieku, sztukę przygotowywania woskowych kopii ciała ludzkiego we Włoszech, naturę Rosji, niemieckie pociągi Intercity, lub wygłasza złośliwą filipikę przeciwko pisarstwu Coelho. Mamy tutaj wreszcie historię miłosną, opowiedzianą sugestywnie i z psychologiczną głębią. Sam autor powiedział o niej: „Dwanaście rozdziałów tej powieści to dwanaście wędrówek po kobiecym ciele”.

Jan Maksymiuk
Капка Кассабова 0.0
The celebrated author of Border explores a mysterious, ancient, and little-understood corner of Europe

Lake Ohrid and Lake Prespa. Two ancient lakes joined by underground rivers. Two lakes that seem to hold both the turbulent memories of the region’s past and the secret of its enduring allure. Two lakes that have played a central role in Kapka Kassabova’s maternal family.

As she journeys to her grandmother’s place of origin, Kassabova encounters a historic crossroads. The lakes are set within the mountainous borderlands of North Macedonia, Albania, and Greece, and crowned by the old Via Egnatia, which once connected Rome to Constantinople. A former trading and spiritual nexus of the southern Balkans, this lake region remains one of Eurasia’s most diverse corners. Meanwhile, with their remote rock churches, changeable currents, and large population of migratory birds, the lakes live in their own time.

By exploring on water and land the stories of poets, fishermen, and caretakers, misfits, rulers, and inheritors of war and exile, Kassabova uncovers the human destinies shaped by the lakes. Setting out to resolve her own ancestral legacy, Kassabova locates a deeper inquiry into how geography and politics imprint themselves upon families and nations, one that confronts her with universal questions about human suffering and the capacity for change.
Надь Золтан Михай 0.0
Poetycka opowieść o losach młodej Węgierki z Zakarpacia, na której życiu cieniem położyły się burzliwe dzieje regionu, naznaczone wkroczeniem Rosjan w końcu II wojny światowej oraz deportacjami węgierskiej ludności do Związku Radzieckiego – tzw. „maleńkij robot”. Zhańbiona przez sowieckich żołnierzy i wzgardzona przez wiejską społeczność Eszter postanawia – wbrew obawom i lękowi – urodzić nieślubne dziecko i zawalczyć o miłość swojego życia.
Ярослав Рудиш 0.0
Jan Kraus przed wieloma laty uciekł z Czechosłowacji i trafił do niemieckiego więzienia. 99-letni Wenzel Winterberg nie rozstaje się z czerwonym bedekerem, przewodnikiem z 1913 roku, symbolem starego, uporządkowanego świata, świata tuż przed katastrofą…
Obaj bohaterowie wyruszają w niezwykłą podróż. Jadą pociągiem po współczesnej Europie, a jednocześnie poruszają się po dawnej wielonarodowej, wielowyznaniowej monarchii. Szukają śladów wielkiej miłości Winterberga, Lenki, Żydówki, pierwszej kobiety na Księżycu.