Рецензии

Леанід Дайнека “Меч князя Вячкі” (русский текст в комментариях!)
Я люблю гістарычную прозу, але гэта мне не спадабалася.
Магчыма, таму што раней я чытала гэтую гістарычную прозу пад пудрай містыкі, з адценнем дэтэктыва. Тут жа няма ніякіх загадак і тайн. Але ж няма і дынамічнага сюжэта, цікавых дыялогаў. Толькі "глыбіня"...

Захацела прачытаць гэту кнігу яшчэ ў дзяцінстве, калі мая мама вучылася на завочным аддзяленні ўніверсітэта і ў спісе літаратуры быў твор Дайнекі. Як бачыце, толькі зараз да яго дабралася. І мучылася, чытаючы, амаль тыдзень :)

Зразумела, Леанід напісаў "Меч князя Вячкі" не для займальнага чытання. Мы павінны, чытаючы, зразумець, на што ідуць патрыёты сваёй Радзімы, як моцна можна гэтую Радзіму любіць і якія дзеянні гатовы распачаць тыя, хто хоча адабраць у цябе Радзіму і ўсё, што з ёй звязана, нават веру ў Бога.

Нічога новага, так? Проста патрыятычны твор пра пачатак другога тысячагоддзя. Але ёсць усё ж такі маленькія цікавасці для тых, хто неабыякавы да гісторыі. З кнігі можна даведацца пра зносіны паміж рознымі слаямі насельніцтва, умовамі працы бедных і ладам жыцця багатых, узроўнем адукаванасці першых і другіх. Шмат розных бытавых штук, адным словам.

У беларускай літаратуры шмат твораў пра барацьбу за сваю Радзіму, традыцыі, самабытнасць, мову. Гэты, як мне здаецца, не такі ўжо і моцны. Але калі вы цікавіцесь культурай Сярэднявечча, то ўключыце і гэты раман у свой спіс на чытанне. Для агульнага, так сказаць, развіцця :)

Мікола Ермаловіч распавядае пра гісторыю Полацкага княства і Новагародка - першых дзяржаўных утварэнняў на тэррыторыі Беларусі. Кніга грунтуецца на розных крыніцах, тут і старажытныя летапісы кшталту Кіеўскага і Наўгародскага, «Аповесць мінулых гадоў», «Слова аб палку Ігаравым», працы гісторыкаў – В. Тацішчава, Н. Карамзіна, У. Пашуты, А. Кіркора, Т. Нарбута, М. Доўнар-Запольскага, месцамі аўтар нават спасылаецца на Маркса з Энгельсам (гэта безумоўна знаныя адмыслоўцы ў беларускай гісторыі). Але як крыніца адсутнічае самы галоўны матэрыял – Полацкі летапіс, хоць аўтар і ўзгадвае, што В. Тацішчаў у свой час мог яго чытаць. І як вынік гісторыя Полацкага княства апмсваецца па запіскам ад суседзяў і на аб'ектыўнасць у такім разе разлічваць цяжка. Але з выкарыстанымі крыніцаім аўтар абыходзіцца неяк дзіўна. У адным месцы ён спасылаецца на фрагмент які прысутнічае толькі ў Тацішчава і кажа, што менавіта таму, што фрагмент супярэчыць іншым крыніцам і прыведзены толькі тут фрагмент праўдзівы. У іншым месцы таксама спасылаючысь на фрагмент прыведзены толькі ў Тацішчава, аўтар кажа, што з прычыны таго, што фрагмент прыведзены толькі ў адной крыніцы фрагмент выдуманы.
Яшчэ адзін момант – аўтар увесь час даводзіць думку, што сапраўдная старажытная Літва з'явілась на тэрыторыі Беларусі, а сучасная Літва проста скрала назву і большую частку гісторыю. Але ў пачатку кнігіа аўтар прыводзіць слушную думку, якую сам і парушае:

Так, народ павінен ведаць сваю гісторыю, але не на тое, каб яе паўтараць, бо паўтарэнне гісторыі, нават самай 6ліскучай, азначае, што народ гэты не мае ўжо сваіх ідэалаў у будучым, што ён бачыць іх толькі ў мінулым, а гэта раўназначна яго пагібелі.

Довольно грустная история жизни и борьбы князя Вячко с тевтонскими рыцарями. А если смотреть глубже - то борьба за веру и за свою историю и самобытность.
Увы, как это часто бывает в истории - не обходится без обманов, предательств. И вдвойне обидно, когда взрослые в свои проблемы вмешивают детей.
Князь очень любит свою дочь. И в своих мыслях порой приходит к выводам, что любовь к детям - сильнее любви к Родине.

Быццам яе дружба, быццам увага пяцiгадовага неразумнага чадавека самая высокая ўзнагарода бацьку на гэтай зямлI! А можа, так яно i ёсць, можа, так I ёсць?

Князя ставят перед очень непростым выбором - как сравнить любовь к ребенку и любовь к Родине, предкам?!
Очень не просто далось князю решение. Я не могу сказать, что оно верное, как и не могу сказать, что надо было по другому. Как бы я поступил на его месте - тоже не могу взяться решить.
Вся борьба за веру сводится к тому, что каждый считает своего/своих Бога/Богов самыми правильными.
Но кто прав? А может быть и нет правильных и неправильных Богов?

"Божа, - слёзна папрасiла рыжская малiтва, - умацуй, навучы, дай перамогу над язычнiкамi".
"Божа, - загаласiла малiтва полацкая, - ты наш бацька. Злiтуйся, дапамажы, дай перамогу над тэўтонамi".
...
"Я чуў дзве малiтвы, дзве...Я не ведаю, што мне рабiць"
I заткнуў пальцамiвушы, каб не чуць болей нiкога.

Вся история белорусского народа и земли сводится к борьбе за свободу от кого-нибудь. Постоянные войны и набеги. Вся жизнь - борьба. А если сдался - то жизнь не становится еще хуже - становишься рабом.
У кого-то это рабство у пана, а у кого-то у князя или епископа. И каждый решает сам, как быть и кому служить. Вот и князь выбрал свой путь! И все-таки правильно понял Генрих в конце - князь все же победил. Не физически, а духовно!

Древнерусская/белорусская история. Полоцкое княжество и Рига, 13-й век. Роман посвящен Вячке, непокорному и отважному удельному князю славянского городка Кукейноса, стоявшему на Западной Двине ("Рубон!") щитом на пути продвижения Ливонского ордена на восток. Малые силы и раздробленность - против крестового похода Рима. Служители Рима в Риге тоже подробно показаны - рижский епископ Альберт, его воспитанник Генрих, хроника которого служит основным историческим источником по этой теме, т.к. сохранилась лучше сгоревших в пламени набегов летописей. Но это не значит, что их, древнерусских летописей, нет и не было...

"Вячка глянул на Генриха, сухо спросил:
- А разве наша вера не истинная? А разве язык кривичей не истинный?
Генрих ответил уверенно:
- На земле должен быть один бог-властелин, один божий наместник, один гнев и одна милость, один язык. Все иное - от дьявола."

Тема интересная, малопопуляризованная, изложена на основе исторических источников с любовью к Беларуси, ее истории и народу. Художественно - суховато, то и дело сурово, горько и даже торжественно (пепел Кукейноса стучал в сердце автора?).