3.5

В рецензии возможны спойлеры. Читать осторожно.
Всё-таки рассказы - это всегда сегменты, какая-то одна черта придуманного мира, доведенная до крайности. Их надо "разгадывать", в них надо быстро вживаться и они требуют интенсивной эмоциональной отдачи. (Не то что длинный неспешный роман с подробностями.)

Характерно, что больше всего мне понравились рассказы, прослушанные в аудио - "Вавилон" и "История твоей жизни". Наверное, это логично - они лучшие, поэтому их и выбрали для озвучки.

И я, и я когда-то писала рассказ о Вавилонской башне :) Но у меня всё начиналось с ее падения. А тут она не просто строится, но завершается. И это такое наслаждение - буквализация мифа, модель геоцентричного мира, даже круче, чем просто геоцентричного. Обожаю оживающие "сухие метафоры" (и у меня, и у меня "от свода неба отрывался кирпич"). Поражает воображение.

"История твоей жизни" очень напоминает фрагмент из "Ложной слепоты" - два инопланетянина и попытки найти с ними общий язык. Очень понравилась идея "одновременного" языка (не знаю, так ли я представляла его, как задумал автор, у меня в голове рисовались такие круглые картинки типа лабиринтов майя), когда высказывание можно читать из любой точки. В общем, всё очень прозрачно для понимания в этом рассказе: наши близкие (в частности дети) - это для нас инопланетяне, их мотивация странна, а слова часто значат совсем не то, что они значат для нас. Ну, и, конечно, в общем-то все мы живем с пониманием, что мы смертны, т. е. знаем своё будущее, более того, знаем, что наши близкие смертны, что наши дети обязательно принесут нам боль, но и радость. Знание будущего не так уж фантастично. Но именно так печально.

Почему в рассказе "Понимай" два гения не могли одновременно существовать на одной планете, дополняя и подправляя друг друга, мне не понять. (Я же не гений.) Опять же, интересно, но сегментировано, нет полноценной картины и саспенса не хватило.

"Деление на ноль" самый непонятный для меня текст. Кроме того, что автору нравится переносить на человеческие отношения принципы математики, физики и лингвистики. А что, имеет право. Закон метафоры - всё может быть названо всем, главное, найти цепочку ассоциативных сравнений. Отчаяние, суицид, потеря любви - это именно трагедия деления на ноль, на ничто. Я читатель, я вижу так.

"72 буквы" - милая штучка, опять-таки оживляющая некоторые сухие мифологемы, но опять-таки чего-то не хватило до полного восторга. Кабалистический мир, оживление словом... Филологи такое любят. Я всё ждала, что станет понятен творец самих персонажей, или окажется, что они сами автоматы. Катастрофично не хватило женщин в рассказе, поскольку речь в нем, в том числе, об оплодотворении. Я даже подумала, что в этом фишка, что окажется, что в этом мире женщин вообще нет (но упоминались горничные, учительница). Я понимаю, что рассказ может быть вообще об одном герое и даже не о человеке, в этом случае во мне говорит не феминизм, а неудовлетворенная логика.

Рассказ о красоте - рассуждения о восприятии и политкорректности. Обыграны разные ситуации, проговорены, наверное, все возможности, абсурдные и взвешенные, логичные и эмоциональные. Для динамики не хватило более яркого сюжета, конфликта (хотя бы как в простенькой Уродине Вестерфельда).

Последний рассказ сначала очень понравился и впечатлил смелостью автора. Мир, в который регулярно наведываются ангелы, оставляя страшные знамения, удары и исцеления. Однако мне, как можно было и предположить, не понравилась концовка. У автора довольно хорошо получилось показать иррациональную логику веры, умение человека перетолковать что угодно как ему только хочется. Но в целом создалось ощущение бессмысленности (наверное, так и было задумано).

Мир религии автора - мир Ветхого Завета. Это крайне интересно. Что простому парню с именем Тед Чан и характерной восточной внешностью до иудаизма?! Кстати, о Боге напрямую Тед Чан также почти не упоминает. При этом очень ярко - о Его отсутствии. И о религиозном чувстве. Я рада (так ли?), что о Христе он не пишет - тут больше возможности "промазать".

Мне очень нравится смелость автора поднимать тему религии, вопросы веры. Такой смелости мне не хватило у Кена Маклауда в "Ночных проповедях" . Тед Чан пишет очень спокойно, безоценочно, "изнутри" вопроса. Мне не всегда нравятся детали, выводы, трактовка, но это именно тот случай, когда видна искренность, открытость, "дерзновение". Это дерзновение именно Иова (не зря в примечаниях Тед Чан признается, что книга Иова стала отправной точкой одного из его рассказов). Напомню, Бог доказал Иову его ограниченность, но Ему понравилась отвага Иова и его поиск, направленность на диалог. Если есть обращение, Он отвечает.

Па-беларуску...

Тутака...

Усё ж такі апавяданні - гэта заўсёды сегменты, нейкая адна рыса прыдуманага свету, даведзеная да крайнасці. Іх трэба "разгадваць", у іх трэба хутка ўжывацца і яны патрабуюць інтэнсіўнай эмацыйнай аддачы. (Не тое што доўгі павольны раман з падрабязнасцямі.)

Характэрна, што больш за ўсё мне спадабаліся апавяданні, праслуханыя ў аўдыя - "Вавілон" і "Гісторыя твайго жыцця". Напэўна, гэта лагічна - яны найлепшыя, таму іх і абралі для агучкі.

І я, і я калісьці пісала апавяданне пра Вавілонскую вежу :) Але ў мяне ўсё пачыналася з яе падзення. А тут яна не проста будуецца, але завяршаецца. І гэта такая асалода - літаральнасць міфу, мадэль геацэнтрычнага свету, нават круцей, чым проста геацэнтрычнага. Насалоджваюся ад ажылых "сухіх метафараў" (і ў мяне, і ў мяне "ад скляпення неба адрывалася цагліна"). Узбуджае ўяўленне.

"Гісторыя твайго жыцця" вельмі нагадвае фрагмент з "Ілжывай слепаты" - два іншапланетнікі і спробы знайсці з імі агульную мову. Вельмі спадабалася ідэя "адначасовай" пісьменнай мовы (не ведаю, ці так я ўяўляла яе, як задумаў аўтар, у мяне ў галаве маляваліся такія круглыя ​​карцінкі тыпу лабірынтаў мая), калі выказванне можна чытаць з любой кропкі. Увогуле, усё вельмі празрыста для інтэрпрэтацыі ў гэтым аповедзе: нашы блізкія (у прыватнасці дзеці) - гэта для нас іншапланетнікі, іх матывацыя дзіўная, а словы часта значаць зусім не тое, што яны значаць для нас. Ну, і, вядома, у прынцыпе ўсе мы жывем з разуменнем, што мы смяротныя, то-бок ведаем сваю будучыню, больш за тое, ведаем, што нашы блізкія - смяротныя, што нашы дзеці абавязкова прынясуць нам боль, але і радасць. Веданне будучыні не такая ўжо фантастыка. Але менавіта ў такой ступені сумная.

Чаму ў апавяданні "Разумей" два геніі не маглі адначасова існаваць на адной планеце, дапаўняючы і падпраўляючы адзін аднаго, мне не зразумець. (Я ж не геній.) Зноў жа цікава, але сегментавана, няма паўнавартаснай карціны і саспенсу не хапіла.

"Дзяленне на нуль" самы незразумелы для мяне тэкст. Акрамя таго, што аўтару падабаецца пераносіць на чалавечыя стасункі прынцыпы матэматыкі, фізікі і лінгвістыкі. А што, мае права. Закон метафары - усё можа быць названа ўсім, галоўнае, знайсці ланцужок асацыятыўных параўнанняў. Адчай, суіцыд, страта кахання - гэта менавіта трагедыя дзялення на нуль, на нішто. Я чытач, я бачу так.

"72 літары" - мілая штучка, зноў-такі ажыўляе некаторыя сухія міфалагемы, але зноў-такі чагосьці не хапіла да поўнага захаплення. Кабалістычны свет, ажыўленне словам... Філолагі такое любяць. Я ўсё чакала, што стане зразумелы творца саміх персанажаў, або апынецца, што яны самі аўтаматы. Катастрафічна не хапіла жанчын у аповедзе, паколькі гаворка ў ім, у тым ліку, пра апладненне. Я нават падумала, што ў гэтым фішка, што апынецца, што ў гэтым свеце жанчын увогуле няма (але згадваліся пакаёўкі, настаўніца). Я разумею, што апавяданне можа быць увогуле пра аднаго героя і нават не пра чалавека, у гэтым выпадку ўва мне гаворыць не фемінізм, а нездаволеная логіка.

Апавяданне пра прыгажосць - развагі пра ўспрыманне і паліткарэктнасць. Абыграныя розныя сітуацыі, прамоўленыя, напэўна, усе магчымасці, абсурдныя і ўзважаныя, лагічныя і эмацыйныя. Для дынамікі не хапіла больш яркага сюжэту, канфлікту (хоць бы як у прасценькай Уродине Вестэрфельда).

Апошняе апавяданне спачатку вельмі спадабалася і ўразіла адвагай аўтара. Свет, у які рэгулярна наведваюцца анёлы, пакідаючы страшныя азнакі, удары і ацаленні. Аднак мне, як можна было й меркаваць, не спадабалася канцоўка. У аўтара даволі добра атрымалася паказаць ірацыянальную логіку веры, уменне чалавека ператлумачваць што заўгодна як яму толькі хочацца. Але ў цэлым стварылася адчуванне бессэнсоўнасці (што ж, так і было задумана).

Свет рэлігіі аўтара - свет Старога Запавету. Гэта вельмі цікава. Што простаму хлопцу з імем Тэд Чан і характэрнай усходняй знешнасцю да юдаізму?! Дарэчы, Бог - не герой апавяданняў Тэда Чана. Пры гэтым вельмі ярка апісаная Яго адсутнасць. І рэлігійнае пачуццё. Я рада (сапраўды?), што пра Хрыста ён не піша - тут больш магчымасці "даць маху".

Мне вельмі падабаецца смеласць аўтара падымаць тэму рэлігіі, пытанні веры. Такой смеласці мне не хапіла ў Кена Маклаўда ў "Ночных проповедях" . Тэд Чан піша вельмі спакойна, безацэнкава, "знутры" пытання. Мне не заўсёды падабаюцца дэталі, высновы, трактоўка, але гэта менавіта той выпадак, калі відаць шчырасць, адкрытасць, "адвага". Гэта адвага менавіта Ёва (нездарма ў заўвагах Тэд Чан прызнаецца, што кніга Ёва стала адпраўной кропкай аднаго з апавяданняў). Нагадаю, Бог даказаў Ёву ягоную абмежаванасць, але Яму спадабалася адвага Ёва і ягоны пошук, скіраванасць на дыялог. Калі ёсць зварот, Ён адказвае.