4

Любовь - всегда одна:
Ни выстрела, ни вздоха,
Любовь - это когда
Хорошим людям плохо.
А.Васільеў

Калі правесці паралель з апавяданнем М.Зарэцкага "Ворагі", на якое я пісаў рэцэнзію ў мінулы раз, то і тут у сюжэце жаночая трагедыя паказана вачамі закаханага мужчыны, але "любоў - гэта слабасць", як сцвярджае Арончык, сябра галоўнага героя.
Вось і Марына Гарнова не згаджаецца на шлюб, бо не імкнецца шчасця, ёй дастаткова кахаць, але на ёй бацькоўскі праклён. Яна, як і Ніна Купрыянава, была перад выбарам: контррэвалюцыянер брат, або адданасць камуністычнай ідэі. У адрозненні ад гераіні "Ворагаў" яна наплявала на кроўнае радство і нібы волат-цягнік, выкаваны рэвалюцыяй, парэзала жыццё брата... Пераасэнсаваўшы гэта, змянілася і часам на яе находзілі самотныя думкі пра смерць. І зноў М.Зарэцкі падказвае нам фінал гісторыі:

Але чыгунка бліжэй мне, больш захапляе... Ведаеце што, я памру на чыгунцы.

Заканчэнне гэтай гісторыі больш трагічнае, чым у "Ворагах": Булановіч бачыць цела любай Марыны, якая скончыла жыццё карэнінскім самагубствам.

Згубіла сваё месца ў жыцці. Дык навошта жыць?

Гэта словы з запіскі Гарновай, якую паказаў Булановічу пасля яе смерці закаханы настаўнік Абшарскі. У гэтай фразе галоўная тэма твора, як мне бачыцца: героі і ахвяры рэвалюцыі не могуць знайсці сваё месца, як ліст восеньскі Гуторскі, як кветка пажоўклая Гарнова.

І таму адляцела, адпала ад дрэва жыцця, зволіла месца здароваму, свежаму. І нямала было такіх кветак, што прыцягнуліся к сонцу Кастрычніка...