Чеслав Милош - все книги по циклам и сериям | Книги по порядку

Pierwszy od jedenastu lat wybór wierszy Czesława Miłosza jest wyborem bardzo osobistym, dokonanym przez edytora jego książek i znawcę twórczości - zwłaszcza poetyckiej - który opatrzył książkę równie osobistym posłowiem. Książka adresowana jest przede wszystkim do młodych czytelników, dla których zaskoczeniem może być wizerunek autora wyłaniający się z tych utworów. To nie posągowy klasyk i czcigodny noblista wpychany na cokół narodowego wieszcza, a młody duchem, rozdzierany sprzecznościami człowiek, któremu równie bliskie są zmysłowe namiętności i uroki świata, co metafizyczne pytania i religijne poszukiwanie prawdy - nie wolne od wątpliwości i ryzykownych wyznań. Wybór zawiera wiersze z całej twórczości poety, od arcydzieł obecnych już w tomie Trzy zimy (1936), po te wydanych już pośmiertnie Wierszach ostatnich. Choć więcej miejsca zajmują w nim utwory z okresu późnego, przejmujące, mądre - i zadziwiająco młodzieńcze - wiersze pisane na starość, nie brak tu tekstów najważniejszych, tworzących poetycki kanon Miłosza - jednego z największych poetów naszych czasów. Ta poręczna książka ma pokazać poetę na wskroś żywego, bliskiego współczesnej wrażliwości i mogącego dostarczać poszukującym czytelnikom wiele inspiracji, mądrości i piękna.

To więcej niż tylko alfabetycznie ułożony zbiór wspomnień, historyjek, osobistych definicji, anegdot o miejscach i ludziach, którzy pozostawili ślad w pamięci poety. Mistrz wskazuje możliwości znalezienia wewnętrznej harmonii, sposoby „ułożenia się” ze światem, który dla pisarza jest zawsze nieobjęty, wielowymiarowy, przeniknięty tajemnicą. Książka jest, zwłaszcza dla młodego czytelnika, elementarzem życiowych nauk, historią XX wieku z komentarzem człowieka zadomowionego w kilku kulturach: wschodnio-, środkowo-, zachodnioeuropejskiej i amerykańskiej.

Nowe wydanie Historii literatury polskiej po raz pierwszy w Polsce w pełnej wersji.

„Wszystkie piętrzące się przede mną problemy stały się jeszcze bardziej kłopotliwe, kiedy rozpocząłem pracę nad ostatnią częścią książki, traktującą o literaturze współczesnej do roku 1966. Gdy czytelnik ma przed sobą obraz sporów religijnych w szesnastym wieku, podchodzi do niego ze znacznym dystansem. Przestaje to być tak łatwe z chwilą zbliżania się do obecnej doby, jako że musimy użyć tak obarczonych ładunkiem emocjonalnym słów, jak marksizm, rewolucja, komunizm. Historia literatury to nie jest odpowiednie narzędzie do przekazywania własnych, być może zbyt złożonych, poglądów na sprawy budzące tak wielkie namiętności. Dlatego też wysiłki moje skupiały się na tym, żeby, jak tylko to możliwe, trzymać się faktów i pozostać bezstronnym, chociaż taka powściągliwość może drażnić tych, którzy woleliby bardziej odpowiadający ich stanowisku dobór faktów. Inną trudnością, z jaką musiałem się zmierzyć, zbliżając się do naszych czasów, była moja podwójna perspektywa: twórczego pisarza przez szereg lat zaangażowanego w polskie życie literackie oraz samozwańczego kronikarza”.

Z przedmowy Czesława Miłosza do pełnego wydania książki

W prywatnej hierarchii Czesława Miłosza poezja stanowiła najważniejszą część jego twórczości. Wydany z okazji 100. rocznicy urodzin noblisty tom Wierszy wszystkich gromadzi w jednym woluminie utwory poetyckie ogłoszone przez autora drukiem. Znajdują się tu teksty zamieszczane w kolejnych książkach poetyckich, a także utwory publikowane
w czasopismach. To plon siedemdziesięciu lat pisania, długiego, pracowitego życia, jedno z największych dokonań twórczych - nie tylko w literaturze polskiej.

Edycja gromadzi utwory opublikowane w pięciu tomach Wierszy wchodzących w skład Dzieł zebranych, gdzie opatrzono je przypisami i notami edytorskimi. Szczęśliwie większość prac edytorskich odbyła się jeszcze za życia autora. Wiersze zostały sczytane z rękopisami i maszynopisami, zaś sam poeta rozstrzygnął wątpliwości, ustalając kanoniczny kształt swego dzieła.

Ten obszerny tom pozwala uważnemu czytelnikowi prześledzić ewolucję twórczą Miłosza. Przede wszystkim jednak daje możliwość smakowania wielości gatunków i tonacji, nastrojów i stylów. Takim bogactwem nie obdarzył literatury polskiej nikt poza Miłoszem: to poezja religijna obok zanurzonej w zmysłowych radościach, losy ludzkie, ocalane od zapomnienia obok świadectw okrucieństw historii, gorące namiętności obok dyskursu teologicznego. W pięknej i mądrej poezji Miłosza rozczytywać się będą pokolenia.

"Jestem oto we Włoszech to znaczy na kolanach przy źródle. Jest tu nieprzytomnie pięknie i chodzę cały spuchnięty ze szczęścia. [...]
Jestem tak jak kazałeś w Orvieto. Zgadza się wszystko: trawa na placu i katedra, którą obchodzę z wszystkich stron i zupełnie nie mogę sobie dać z nią rady. [...] Sam rozumiesz, że oczy mi wyłażą i tylko w nocy wracają na swoje miejsce i to nie zawsze?"
Zbigniew Herbert

"Łajdaku, smak świata to dla ciebie wszystko: tawerna, stół, szklanki, zapachy, światła, cienie, architektura ale to zaznaczone mimochodem, jak na mój gust za dużo pokłonu przed sztuką".
Czesław Miłosz

"Spotkanie wypadło raczej policyjnie niż sentymentalnie z matką ziemią rodzinną. Potem miałem jeszcze parę przykrości więc postanowiłem uciec z Warszawy i zaszyć się w lasach nad jeziorami razem z planem Paryża i albumem szkoły sieneńskiej".
Zbigniew Herbert

"Przed oknem oliwki a za nimi ogromny krajobraz w dole, aż do morza. Jednak pomyśl o tym, żeby przyjechać. [...] Potrzebujesz rzeczy - ich piękno, poza wszystkimi naszymi zakręceniami, jest tylko zbawienne. A właśnie rzeczy do oglądania tu dużo. Więc pomyśl!"
Czesław Miłosz

"Книгу эту я составлял с желанием быть полезным. Входящие в ее состав очерки, за одним исключением, написаны в последнее время, уже после падения коммунизма. Я занимаюсь в них географией и историей земель, откуда я родом, некогда называвшихся Великим княжеством Литовским, поскольку таким путем я могу внести свой вклад в лучшее понимание тамошних исторических узелков, что необходимо для того, чтобы Польшу, Литву, Беларусь и Украину связывали добрососедские отношения"
"Я отдаю себе отчет в том, что книжка эта, как-никак сыплющая соль на раны, разгневает многих читателей. Существует польская ортодоксальность, обладающая различными оттенками, и я замечаю, что сам я нахожусь вне ее границ. Не думаю, однако, что признание "подлинными поляками" лишь тех, кто ее исповедует, и отлучение еретиков может что-либо решить. Да будет так, что существуют люди, которые чувствуют себя неудобно в этноцентрических культурах. Польза от таких личностей может заключаться как раз в том, что они создают "соединительную ткань" там, где противоречащие друг другу национальные лояльности, казалось бы, невозможно примирить"
"И, следует признаться, не только забота о будущем двигала моим пером. Нет, то, о чем я здесь пишу, это мое путешествие к дому. А где этот дом?"

„Nieobjęta ziemia” była pierwszym tomem wierszy, notatek, przekładów i epigrafów powstałym po przyznaniu Miłoszowi Nagrody Nobla w październiku 1980 roku. Można go czytać również jako idealny dziennik „podróżnego świata” z lat 1981–1984. Jego scenerią są między innymi: Muzeum Prado w Madrycie, Paryż, Korsyka, żółty rower zobaczony w Szwecji, amerykańskie stany Massachusetts, New Hampshire, Kalifornia, Kyoto w Japonii, a także nieobjęta ziemia pamięci: Krasnogruda, Grodno, Piazza San Marco, park nad Prypecią…

"Góry Parnasu", niewydane dotychczas dzieło Czesława Miłosza, to nie tylko kolejny rozdział „wielkiej realistycznej powieści”, którą laureat Nagrody Nobla pisał przez całe życie. To także ewenement gatunkowy w jego twórczości – powieść science-fiction, a przy tym jeden z najważniejszych tekstów dotyczących kryzysu współczesnej cywilizacji. Ukazuje świat zatomizowanych jednostek, pogrążonych w obsesyjnym „zabijaniu czasu”, bez zdolności do empatii, a nawet wzajemnej komunikacji idei. Zarządzani przez technokratyczną kastę uprzywilejowanych, bohaterowie miotają się między konformizmem pozbawionej sensu konsumpcji, nihilistycznym terrorem a samobójstwem.

Pisana w końcu lat 60. powieść ukazuje apokaliptyczny świat przyszłości, która właśnie staje się teraźniejszością – science-fiction „chwyta rzeczywistość” trafniej i bardziej wnikliwie niż niejedna tradycyjna powieść społeczna czy polityczna. Autobiograficzne aluzje i liczne odniesienia do epoki (od Freuda i Herberta Marcuse, przez rewoltę roku 1968 aż po kościelne aggiornamento i Jana XXIII) składają się na gorzki, utrzymany w duchu Huxley'owskiego Nowego wspaniałego świata raport ze stanu naszej cywilizacji. W poczuciu kryzysu powieściowej formy w XX wieku, Miłosz świadomie i celowo nie ukończył swego dzieła. Pozostawił nam jednak otwarte pytanie o możliwość świata lepszego niż jest – i nadzieję, że możliwa jest wiara w świecie bez Boga. Wiara w samą możliwość – w coś, czego nie ma, ale stać się może.

Иностранная литература. - 2004. - №12