Сцюдзены вырай

Недзе пісалі, што едуць менавіта нацыянальна ўзрушаныя, едуць адраджэнцы, якіх пазбавілі апошняй надзеі на прыстойнасць...

Хацелася жыць сто гадоў ці ехаць кудысьці, забыўшыся пра час, грошы ды іншыя другарадныя акалічнасці.

Прачытала другую кнігу спадара Марціновіча і ў яго зноў атрымалася уразіць. Павароты сюжэта магу параўнаць з "Валхвом" Фаўлза. І як своечасова трапіла гэта кніга мне ў рукі! Падзеі ў Беларусі ў жніўні-верасні 2020, смутак па родным мясцінам і людзям... Шчыра кажучы, найбольш мне спадабалася менавіта першая частка твора. Так, яна крыху сумная і нібы безнадзейная, але ёсць нейкае святло ў гэтым усім, адчуваецца як дарога дадому. Усё, што потым, толькі спроба знішчыць гэта прыемнае адчуванне.

...дык вось, вырай для чалавека гэта - "з кім". Які сэнс у Свіслачы, у…

Пакуль чытала раман, у галаве роілася шмат розных думак. І вось зараз я гляджу пустымі вачыма ў пусты ж экран і разумею, што распавесці штосьці пэўнае ды зразумелае пра "Сцюдзёны вырай" бадай што немагчыма - занадта асабістая, нават інтымная атрымаецца гутарка.

"Сцюдзёны вырай" - гэта раман для беларусаў і аб беларусах, раман, які будзе сапраўды зразумелы, здаецца, невялічкаму колу людзей. Таму не дзіва, што Віктар Марціновіч наўпрост выкінуў тэкст у сеціва - няхай гуляе, свайго чытача знойзде. Раман напісаны не дзеля грошаў ці славы, а ад сэрца, хаця пры гэтым відавочна добра сканструяваны. Так, ён у нечым наіўны (як, дарэчы, і "Мова") з усімі гэтымі кардонымі падпольнымі змагарамі і спецслужбамі, светлымі думкамі-марамі пра Радзіму, якую хаваеш у сэрцы, болем ад таго, як разбураюцца…

Я прачытаў гэтую кнігу 5-6 гадоў таму. Не памятаю першага ўражання. Але да сёння захаваўся вобраз кнігі. Мо ён складваўся ўсе гэтыя гады? Нядаўна, калі спыталіся, што з кніг Марціновіча прачытаць, я назваў акурат "Сцюдзёны вырай". Няхай там праблемы з мовай. Але я раю гэты раман. За што? 1. Шмат калупання ў героі. Мне гэта падабаецца ў Марціновіча. 2. Адзінота. 3. Права выбару, якое ў жыцці часта руйнуе надзеі. 4. Палітычны падтэкст. Так шмат беларускіх твораў, у якіх памяняй імёны герояў на замежным, і нічога не памяняецца. Няма кантэксту пэўнага. У Марціновіча ўсё наадварот.

Первая часть - Ремарк. Ночь в Лиссабоне Вторая - Лондон. Мартин Иден. Дальше ... что-то сложное

но прочитать, имхо, стоит!

From: Alena To: Ян Вярбіцкі Дарагі Янка. Ты замысліў і выканаў неверагоднае - напісаў цікавы сучасны раман пра беларусь і беларусаў. Ен звярнуў мне ўпэуненасць што беларускасць яшчэ камусьці патрэбна. Верыш ці не, на працягу гэтых гадоу больш за ўсе сумавала па мове. Бо яе няма ў маім рускамоўным асяроддзі. На жаль, не толькі ў Расеі. Чытаючы, адчула радасць ад ужывання мовы ў сучасным кантэксце. А мой тэкставы рэдактар збянтэжана падкрэсліў амаль кожнае слова рэцензіі

From: Lena To: Иван Пильняк Прочитав вашу книгу, вспомнила как впервые почувствовала свою инаковость, принадлежность иной социальной и этнической группе. Я сидела за партой, открыв учебник Мая Радзіма Беларусь - тот самый, бел-чырвона-белый, с Погоней. Учитель сравнивал два этноса - русские и белорусы. Сравнение было не в…

Любопытная книга. Мои ощущения во время её прочтения менялись примерно так: - блин, как же тяжело читать на беларуском языке... - да ладно, опять романтика, как в Паранойе ! - прямо стыдно, что беларуский язык так чапляе вока... - божемой, да не верю я, что можно было так сильно загнаться по человеку, которого видел один раз - о, Вильня, класс, и все улицы и уголки-то знакомы :) - а вось ужо нiчога i не чапляе вока, i думкi ўжо пачалiся на мове... - АААА, сюжет повернул на 180 градусов! - окей, да, мне тоже это казалось странным... так вот оно как было, оказывается. - ААААааааа, сюжет снова повернул на 180 градусов! - так вот оно как было, оказывается....

По итогу, мне трудно определить жанр прочитанного, и из всех прочитанных книг Мартиновича эта не стала для меня субъективно лучшей…

Кнiга спадабалася меньш чым "Паранойя". I яшчэ больш не разумею агульнага зачаравання Марцiновичам.

Першая кніга Віктара Марціновіча на беларускай мове. І напэўна першая беларускамоўная кніга, якую я прачытаў за апошні год. Што я магу сказаць пра гэты твор? Так, ён больш дрэнны чым "Паранойя". У першую чаргу таму, што напісаны на беларускай мове. Відаць, што аўтару даволі цяжка пісаць. Сустракаюцца вельмі цяжкія, немілагучныя выразы. Сустракаюцца сказы, якія пачынаеш чытаць, а ў канцы ўжо немгчыма ўспомніць, аб чым гаварылася ў пачатку. Так, мова сапраўдны ў кніге слабая. Што тычыцца сюжэту, то ён закручаны вакол сябе ж. Нават канцоўка тут не адна, а некалькі. І кожны чытач сам можа выбраць тую канцоўку, якая больш падабаецца менавіта яму. Што тычыцца дрэнных рэцэнзій, то не звяртайце на іх увагу. На жаль значная частка рэцэнзій напісана з-за агульных адносінаў менавіта да асобы…

Чего уж скрывать, первая половина романа чуть ли не до слёз растрогала сентиментального Робеспьера (кивок в сторону соционики), ещё не успевшего забыть юные годы бескомпромиссной борьбы с несправедливостью в одной отдельно взятой стране. Родной язык, пусть и ломаный, но живой, воспринимался легко, в образе Насты прослеживались черты половины знакомых "змагарак", а типичный американец John Willow, в процессе непродолжительного общения с эксцентричной перелётной птицей превратившийся в Яна Вярбіцкага, очень напоминал ни с того ни с сего прозревшего среднестатистического беларуса, ещё вчера самого себя считавшего осиротевшим младшим братом.

В таком вполне романтическом, сдобренном турецким колоритом ключе роман и мог бы продолжаться, но тут место действия переносится в почти белорусскую…