Серия книг «Arcydzieła literatury polskiej» — 18 книг

Nie-Boska komedia – dramat romantyczny Zygmunta Krasińskiego napisany w 1833. Tytuł, inspirowany dziełem Dantego (Boska Komedia), może być interpretowany dwuznacznie: określa historię jako dzieło ludzkości lub ukazuje komedię dziejącą się bez boskiej interwencji, przeczącą planom boskim. Jak uważał autor, działania człowieka są względne i ostatecznie poddane woli Boga. Tak więc dwie skrajnie odmienne racje w utworze tracą na swym znaczeniu w obliczu interwencji racji uniwersalnej, Absolutu. Najważniejszym problemem poruszanym w dziele Krasińskiego jest konflikt polityczno-społeczny czyli, jak pisał, walka arystokracji i demokracji. W utworze zawarta jest także krytyka typowo romantycznego nastawienia do rzeczywistości.

Nie-Boska komedia – dramat romantyczny Zygmunta Krasińskiego napisany w 1833. Tytuł, inspirowany dziełem Dantego (Boska Komedia), może być interpretowany dwuznacznie: określa…

Stefan Żeromski (1864-1925) - prozaik, dramaturg, publicysta. Autor zbiorów opowiadań: Opowiadania, Rozdziobią nas kruki, wrony... oraz powieści: Syzyfowe prace, Ludzie bezdomni, Popioły (w których dokonano rozrachunku z legendą napoleońską), skandalizujące Dzieje grzechu oraz Przedwiośnie (gdzie ukazano dylematy inteligencji polskiej po odzyskaniu niepodległości). Żeromskiego cechował maksymalizm etyczny, który według niego był niezbędny do przebudowy świata. Uważał, że pozytywne zmiany w społeczeństwie mogą nastąpić jedynie dzięki działalności ofiarnych i wysoce moralnych jednostek. Postacie takie czynił zatem bohaterami swych opowiadań. Najbliższa Żeromskiemu była problematyka narodowa i społeczna. Zajmowały go kwestie utraty tożsamości narodowej i przyczyny tego zjawiska, wśród których eksponował lęk przed represjami ze strony zaborcy oraz pragnienie wygodnego, spokojnego życia. [zs]

Stefan Żeromski (1864-1925) - prozaik, dramaturg, publicysta. Autor zbiorów opowiadań: Opowiadania, Rozdziobią nas kruki, wrony... oraz powieści: Syzyfowe prace, Ludzie bezdomni,…

Wesele zostało zainspirowane prawdziwym wydarzeniem: ślubem poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. Utwór ten, w którym scenki rodzajowe przeplatają się z wizyjnymi, jest jednak przede wszystkim wielkim dramatem narodowym: gorzkim rozrachunkiem sumienia, Wyspiański deprecjonuje i obala mity narodowe, krytycznym okiem patrzy na możliwość sojuszu poszczególnych warstw społecznych, wyjaskrawia antagonizmy klasowe, narodowościowe, religijne. Naród nie jest zdolny do zrywu, jest nieodpowiedzialny i naiwny, pogrąża się w marazmie i objętości - stąd łatwe zwycięstwo Chochoła w finale.

Wesele zostało zainspirowane prawdziwym wydarzeniem: ślubem poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. Utwór ten, w którym scenki rodzajowe przeplatają się z…

Powieść przedstawia tragiczne dzieje Marii, Wacława, Miecznika i Wojewody, ale jest też opowieścią o tragicznej konstrukcji świata, w którym króluje Rozpacz, Strach, Troska, Zgryzota i Śmierć, ukryta nawet w najpiękniejszym kwiecie szczęścia.

Powieść przedstawia tragiczne dzieje Marii, Wacława, Miecznika i Wojewody, ale jest też opowieścią o tragicznej konstrukcji świata, w którym króluje Rozpacz, Strach, Troska,…

Akcja Zamku kaniewskiego rozgrywa się na Ukrainie, w Kaniowie i najbliższej okolicy zamku, w czasie koliszczyzny. Zawikłana fabuła bardziej ukrywa niż wyjaśnia motywy postępowania bohaterów i przyczyny zdarzeń: ataman Nebaba darzy uczuciem Orlikę, którą dręczy miłością Lach, rządca zamku kaniowskiego, zbliżają się kozacy..., a tym wszystkim wydarzeniom towarzyszy widmowa postać prześladującej Nebabę Kseni. Bohaterowie żyją na granicy świata realnego i nadprzyrodzonego, życia i śmierci, szatan wikła ludzkie losy, puszczyki z wieży przyglądają się jego knowaniom, złe zwodzi i mami człowieka. Już pierwsze fragmenty powieści sygnalizują, że poruszać się będziemy w przestrzeni groźnej i tajemniczej, w której człowiekowi trudno znaleźć sobie miejsce...

Akcja Zamku kaniewskiego rozgrywa się na Ukrainie, w Kaniowie i najbliższej okolicy zamku, w czasie koliszczyzny. Zawikłana fabuła bardziej ukrywa niż wyjaśnia motywy postępowania…

Zemsta należy do najbardziej znanych komedii Fredry. Akcja rozgrywa się w zamku, którego dwie części zamieszkują skłóceni ze sobą Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek.

''Genezis z Ducha'' to utwór utrzymany w poetyce tekstu mistycznego. Podtytuł Modlitwa każe traktować go jako zapis indywidualnej, int ymnej rozmowy z Bogiem, w której poeta zapragnął opowiedzieć dzieje swego ducha i nadać im charakter spirytualnej historii całego św iata. Poeta starał się połączyć swoje wizje z naukową dokładnością, poszukując w przyrodzie gatunków odpowiednich dla przekazania bo skiego objawienia oraz zmagając się z opornym tworzywem języka.

''Genezis z Ducha'' to utwór utrzymany w poetyce tekstu mistycznego. Podtytuł Modlitwa każe traktować go jako zapis indywidualnej, int ymnej rozmowy z Bogiem, w której poeta…

Fraszki, Pieśni i Treny - najbardziej znane utwory Kochanowskiego. Fraszki to małe arcydzieła, które są doskonałym obrazem środowiska dworskiego doby renesansu. Głównym przedmiotem dociekań poety w Pieśniach staje się natomiast los ludzki oraz dramatyczna wizja fortuny, której autor konsekwentnie przeciwstawia człowieka obdarzonego rozumem, a więc zdolnego do zachowania równowagi - "statecznego umysłu". O wartości Trenów decyduje zarówno nowoczesność kompozycyjna, jak i ich humanitarna wymowa.

Fraszki, Pieśni i Treny - najbardziej znane utwory Kochanowskiego. Fraszki to małe arcydzieła, które są doskonałym obrazem środowiska dworskiego doby renesansu. Głównym…

Lalka (1890) ukazywała się pierwotnie w odcinkach na łamach warszawskiego "Kuriera Codziennego".
Pisarz podjął w niej m.in. dyskusję o idealistach i romantycznej miłości.
Stanisław Wokulski zakochał się w arystokratce Izabeli Łęckiej i całe swoje życie podporządkował zdobyciu tej kobiety.
Zrezygnował z pracy naukowej, zaczął gromadzić majątek, starał się wejść do wyższych sfer, gdyż wydawało mu się, że tym sposobem zbliży się do ukochanej.
Jednak powieść Prusa można odczytywać różnie. Jego historia "działa za sprawą swojej magicznej podwójności, którą mają tylko arcydzieła", pisała Olga Tokarczuk.
Autor przekazuje czytelnikom wiedzę o schyłku XIX wieku, lecz także ujawnia podstawowe "prawdy psychologiczne", które nie uległy działaniu czasu.

Lalka (1890) ukazywała się pierwotnie w odcinkach na łamach warszawskiego "Kuriera Codziennego".
Pisarz podjął w niej m.in. dyskusję o idealistach i romantycznej miłości.…

"Sklepy cynamonowe dają pewną receptę na rzeczywistość, statuują pewien specjalny rodzaj substancji.
Substancja tamtejszej rzeczywistości jest w stanie nieustannej fermentacji, kiełkowania utajonego życia.
Nie ma przedmiotów martwych, twardych, ograniczonych. Wszystko dyfunduje poza swoje granice, trwa
tylko na chwilę w pewnym kształcie, ażeby go przy pierwszej sposobności opuścić."
"W jakiś sposób historie te są prawdziwe, reprezentują moją manierę życia, mój los szczególny.
Dominantą tego losu jest głęboka samotność, odcięcie od spraw codziennego życia".

( Z listów B. Schulza do S.I. Witkiewicza)

"Sklepy cynamonowe dają pewną receptę na rzeczywistość, statuują pewien specjalny rodzaj substancji.
Substancja tamtejszej rzeczywistości jest w stanie nieustannej fermentacji,…

Po ukazaniu się "Bez dogmatu" wśród czytelników pojawiły się spekulacje dotyczące pierwowzoru głównego bohatera, którego szukano wśród przyjaciół i znajomych Sienkiewicza, niektórzy twierdzili nawet, że stworzył on w powieści-dzienniku swój autoportret. Sam pisarz podkreślał bardziej uniwersalny wymiar kontrowersyjnego bohatera, pisząc w liście do Mścisława Godlewskiego: "jeśli nie każdy jest zupełnie Płoszowskim, to prawie każdy jest nim do pewnego stopnia". Sienkiewicz, znany głównie z dzieł historycznych, w tej powieści poruszył aktualne problemy swej epoki. Historia dekadenta Płoszowskiego miała być atakiem na chorobę wieku, objawiającą się zanikiem woli, znużeniem i niechęcią do działania. Powieść zyskała sobie jednak popularność wśród młodych ludzi, którzy wbrew intencjom autora utożsamiali się z dekadencką postawą głównego bohatera. W ten sposób sam Sienkiewicz niejako wbrew własnym zamiarom mimowolnie przyczynił się do rozszerzania zgnilizny.

Po ukazaniu się "Bez dogmatu" wśród czytelników pojawiły się spekulacje dotyczące pierwowzoru głównego bohatera, którego szukano wśród przyjaciół i znajomych Sienkiewicza,…

Ta powieść z 1898 roku, opisująca rok z życia bezuchego szaraka, który nieustannie ucieka przed wilkami, psami i myśliwymi, uchodzi za szczytowe osiągnięcie naturalizmu polskiego. Ukazuje ona przez paralelizm życia tytułowego zająca i polującego na niego człowieka ścisły determinizm świata natury i świata ludzkiego, a także podobieństwo obu światów, rządzących się w gruncie rzeczy tymi samymi prawami. Każda żywa istota doświadcza bólu, strachu, miłości, samotności... czy to zwykły szarak czy dworski strzelec - dowodzi Dygasiński w tej pełnej uroku poetyckiej paraleli.

Ta powieść z 1898 roku, opisująca rok z życia bezuchego szaraka, który nieustannie ucieka przed wilkami, psami i myśliwymi, uchodzi za szczytowe osiągnięcie naturalizmu polskiego.…

Zbiór zawiera najwybitniejsze nowele i opowiadania autora takie jak: "Powracająca fala", "Antek", "Katarynka", "Kamizelka", "Z legend dawnego Egiptu", "Grzechy dzieciństwa", "Michałko".

Zbiór zawiera najwybitniejsze nowele i opowiadania autora takie jak: "Powracająca fala", "Antek", "Katarynka", "Kamizelka", "Z legend dawnego Egiptu", "Grzechy dzieciństwa",…

Nowolipki, zapomniana przez tzw. wielki świat, warszawska dzielnica biedy i śmietników determinuje losy bohaterek, tak jak pewnie swego czasu determinowała los Gojawiczyńskiej. Bronka, Franka, Cechna, Amelia czy Janka, każda na swój sposób będzie starała się uciec od stygmatów małej ojczyzny i przedrzeć się, choć na chwilę, do wspomnianego wielkiego świata , symbolizowanego przez takie miejsca jak...

Nowolipki, zapomniana przez tzw. wielki świat, warszawska dzielnica biedy i śmietników determinuje losy bohaterek, tak jak pewnie swego czasu determinowała los Gojawiczyńskiej.…

"Cham" (1888) to powieść obyczajowo-psychologiczna, której akcja rozgrywa się w XIX-wiecznej nadniemeńskiej wsi. Głównym bohaterem jest tytułowy "cham" - czterdziestoletni prosty i biedny rybak, Paweł Kobycki, obdarzony jednak dobrym sercem i zasadami moralnymi. Poznaje on Frankę, dziewczynę z dobrego i dostatniego domu, która, pierwszy raz służąc u państwa, została uwiedziona przez pana domu, co sprawiło, że całą swoją złość wylewała na otoczenie, przez co nieustannie była zwalniana z kolejnych miejsc pracy, oraz na ciągle nowych i porzucanych kochanków. Paweł postanawia ożenić się z dziewczyną, mając nadzieję, że w ten sposób uratuje kobietę od upadku moralnego...

"Cham" (1888) to powieść obyczajowo-psychologiczna, której akcja rozgrywa się w XIX-wiecznej nadniemeńskiej wsi. Głównym bohaterem jest tytułowy "cham" - czterdziestoletni prosty…

Powieść, która ukazała się na przełomie XIX i XX w., można czytać na wielu poziomach: jako utwór realistyczny i satyryczny, a także jako dzieło skonstruowane na archetypicznej zasadzie przeciwieństw. Jest to zarówno powieść o pensji, ale nie o sztuce wychowania i kształcenia dziewcząt, jak i powieść edukacyjna oraz utwór, który niesie refleksję nad sensem istnienia w obliczu życia i śmierci. Powieść Prusa bawi, wzrusza; humor miesza się tu z osobistą tragedią bohaterów, ponoszących konsekwencje swoich nie zawsze trafnych wyborów.

Powieść, która ukazała się na przełomie XIX i XX w., można czytać na wielu poziomach: jako utwór realistyczny i satyryczny, a także jako dzieło skonstruowane na archetypicznej…

Tematem książki uczynił poeta niezwykle ważny dla pokolenia polistopadowych wychodźców dramatyczny epizod pierwszego polskiego zrywu narodowościowego - konfederacji barskiej - którego spadkobiercami czuli się romantycy. Miejsce akcji - Bar staje się współczesną Golgotą i zyskuje symboliczne znaczenie, a czas akcji osadzony jest w kalendarzu świąt kościelnych, tak że na rzeczywistość historyczną nałożona zostaje rzeczywistość transcendentalna. Konwulsje ginącego świata nie pozwalają dostrzec sensu rozgrywających się wydarzeń. Ich ład i celowość można rozpoznać dopiero z perspektywy boskiej, a jedyną osobą, która to potrafi, jest natchniony prorok konfederacji - ksiądz Marek.

Tematem książki uczynił poeta niezwykle ważny dla pokolenia polistopadowych wychodźców dramatyczny epizod pierwszego polskiego zrywu narodowościowego - konfederacji barskiej -…