Жыцце і ўзнясенне Уладзіміра Караткевіча

Юбілей знакамітага пісьменіка Уладзіміра Караткевіча, які зусім нядаўна адзначала наша краіна прайшоў неяк сціпла, без належнай на то ўвагі. Ёсць гэтаму шмат тлумачэнняў – акалічнасцей апраўданых і ня вельмі. Ужо больш за два дзесяцігоддзі няма з намі Караткевіча – чалавека ва ўсіх адносінах незвычайнага. Ён не адпавядаў сваёй эпохе – шмат у чым её апярэдзіў, але насамрэч быў тым, хто рухаў нашую гісторыю і літаратуру наперад. Можна і надалей прыводзіць пафасныя словы, падмацоўваючы іх цытатамі з работ выдатных знаўцаў і крытыкаў. Але найбольш карысныя, мне здаецца, сведчанні тых, хто ведаў гэту асобу найперш не па яго творах, выпадковых сустрэчах, ці глядзеў праз паперы дакументальных крыніц. Найбольш карыснымі будуць сведкі тых, хто ведаў Уладзіміра Караткевіча як свайго сябра, паважаў…

Упершыню гэтая кніга выйшла ў 1990 годзе. Праз 6 гадоў пасля смерці Уладзіміра Караткевіча. Яна з’явілася дзякуючы той вольнасці, якая паўстала ў беларускай літаратуры пасля знікнення абавязковай папярэдняй цэнзуры ў выглядзе такога цэрберскага інстытута як Галоўліт. Сам Мальдзіс у прадмове прызнаецца, што зусім нядаўна, гадоў 10 таму, такую кнігу ён бы не напісаў, бо, па-першая, яна б зашкодзіла самому Караткевічу, ён мог бы трапць у няміласць да ўлады, па-другое, яе проста б не прапусціў бы ў друк Галоўліт.

Пачынаецца кніга з першай рэцэнзіі Мальдзіса на твор Караткевіча – гэта быў раман “Нельга забыць”, які надрукаваў часопіс “Маладосць”. Пасля гэтай рэцэнзіі, якая з’явілася ў тыднёвіку “Літаратура і мастацтва”, пісьменнікі пазнаёміліся і пасябравалі. Пры першай жа сустрэчы, якая…