Чингиз Айтматов — библиография

Улуғ қирғиз адибининг аксарият асарларини ўз она тилимизда анчадан буён мутолаа қилиб келамиз. Қўлингиздаги китобда эса унинг барча қиссалари бир муқова остида илк бора жамланди ва улар ёзувчининг ўзи тартиб бергандек жойлаштирилди. Бундан ташқари, Ч . Айтматов даставвал ёзганидан ўттиз бир йил ўтиб салмоқли бир боб қўшган “Юзма юз” қиссаси ўзбек тилида биринчи марта тўлиқ ҳолда тақдим этиляпти. Бу Чингиз Айтматов таваллудининг 90 йиллигига китобхонларимиз учун ажойиб совға бўлиши шубҳасиз.

«?ingiz xanın ağ buludu» povesti ?ingiz Aytmatovun d?nyada әn ?ox oxunan, әdәbi ictimaiyyәt tәrәfindәn y?ksәk qiymәt verilәn «Әsrdәn uzun g?n» romanına әlavәdir.
Povestdә totalitar d?vlәt marağı, һ?kmdar һ?km? ilә әbәdi bәşәri dәyәrlәr – insan taleyi, adi adamların b?y?k sevgisi ?z-?zә qoyulur. Bu qarşıdurmada sevmәyә vә ?z sevgisinin cәzasını ?әkmәyә mәһkum olunmuş insanlığın tarixi dәһşәtli bir faciә kimi qavranılır.

“Erkən gələn durnalar” povestində B?y?k Vətən m?haribəsi illərində arxa cəbhədə atalarını, b?y?k qardaşlarını y?ksək vətəndaşlıq qeyrəti ilə əvəz edən, vaxtından əvvəl kişilənmiş yeniyetmələrin igidliyindən bəhs edilir.
“Ana tarla” povestində ?.Aytmatov ?z nəsrində ilk dəfə şərti formadan istifadə etmiş, əsərdəki hadisələri Tolqanay ananın torpaqla s?hbəti şəklində g?stərmişdir.

«?ingiz xanın ağ buludu» povesti ?ingiz Aytmatovun d?nyada әn ?ox oxunan, әdәbi ictimaiyyәt tәrәfindәn y?ksәk qiymәt verilәn «Әsrdәn uzun g?n» romanına әlavәdir.
Povestdә totalitar d?vlәt marağı, һ?kmdar һ?km? ilә әbәdi bәşәri dәyәrlәr – insan taleyi, adi adamların b?y?k sevgisi ?z-?zә qoyulur. Bu qarşıdurmada sevmәyә vә ?z sevgisinin cәzasını ?әkmәyә mәһkum olunmuş insanlığın tarixi dәһşәtli bir faciә kimi qavranılır.

?ingiz Aytmatov əfsanələri real həyatla, yaşadığı zamanla əlaqələndirdiyi bu əsərində birinci sinfə getməyə hazırlaşan balaca oğlanın arzularından, qurduğu xəyal d?nyasından bəhs edir.

Bu əsərdə d?rd ov?unun dənizə ?ıxmasından, hadisələrin onların g?zlədiklərindən tamamilə fərqli cərəyan etməsindən və Kirisk adlı oğlamın ke?diyi ağır sınaqlardan bəhs olunur.

Bu əsərin qəhrəmanı cavan qırğız qadınıdır. O, k?hnə, patriarxal adətlərin ziddinə olaraq inamla ?z məhəbbətinə doğru addımlayır.

Bu kitaba b?y?k qırğız yazı?ısı ?ingiz Aytmatovun se?mə hekayələri toplanıb. Qəhrəmanları mənəvi cəhətdən g?cl?, mərhəmətli insanlar olan bu hekayələr oxucuda dərin təəs?rat yaradır.

«Проща́й, Гульсары́!» — повесть 1966 года русского и киргизского писателя Чингиза Айтматова о нелёгкой судьбе киргизского крестьянина Танабая и история жизни его коня, буланого иноходца Гульсары. В повести создан мощный эпический фон, ставший еще одной важной приметой творчества Чингиза Айтматова, использовались мотивы и сюжеты киргизского эпоса Карагул и Коджоджан.

It is a very romantic love story of Kirghiz girl Jamila to Daniyar, who has been wounded on the battlefield during WWII. Although she was already married to Sadyk and liked his family, she left all her traditions behind for her love...

Публикация в журнале «Знамя» №8, август, 1990. Читателю предлагается повесть к роману. Что это — новый жанр? Разумеется, жанра такого не бывает. Но если допустить, что в жизни всякое случается, то имеется в виду повесть к роману «И дольше века длится день», опубликованному в «Новом мире» девять лет тому назад. Не стану рассказывать, почему этого текста не было в первоначальном варианте в пору идеологического диктата, когда всевидящие цензоры и разного рода «мнения сверху» решали участь произведения в административном порядке. Нередко приходилось ради прохождения книги «в целом» соглашаться на наименьшее из зол, чтобы, образно говоря, не перегрузить корабль, идущий к читательским берегам в жестокий шторм. Далеко не всегда удавалось «допеть недопетую песню». Но вот такая возможность представилась. И я предлагаю журналу эту часть моего старого «нового» романа. Должен сказать, что в повести использовано одно из устных преданий кочевья о Чингисхане, миф, мало соотносимый с исторической действительностью, но много говорящий о народной памяти... Чингиз АЙТМАТОВ