Рецензии на книги — Алесь Чобат

Вершы Алеся Чобата мне нагадваюць прозу іншага прадстаўніка Гарадзеншчыны – Віктара Шалкевіча. Адчуваецца, што гэта напісана на памежжы Беларусі і Польшчы, на памежжы двух культур і цывілізацый. А ў кнізе Чобата “Планета” гэта адчуваецца надзвычай, бо тут і перастварэнні з Чэслава Мілаша, і розныя іншыя рэмінісценцыі з польскіх творцаў, і нават вершы хрысціянскай, дакладней каталіцкай, тэматыкі. Усё гэта паказвае, што паэт Алесь Чобат развіваўся ў некалькіх літаратурных традыцыях. Увогуле ўсе гэтыя спасылкі, цытаванні, перастварэнні розных творцаў паказваюць на агульную абазнанасць, начытанасць і адукаванасць паэта. Што сёння досыць рэдкая з’ява.

Ну і яшчэ варта адзначыць, што Чобат, хоць працяглы час жыў у Гародні, усё ж паэт правінцыі, мястэчка, вёскі. Местачковае жыццё і яго людзі…

Прачытаўшы гэты зборнік вершаў яшчэ раз праз 27 гадоў, я падумаў: або гісторыя Беларусі развіваецца цыклічна і, напісаны праўдзіва і трапна, мастацкі твор можа быць абсалютна актуальным праз 30 гадоў; або Алесь Чобат, аўтар зборніка, пісаў у сваіх вершах пра будучыню і дакладна яе прадбачыў.

Зборнік выйшаў у 1992 годзе, а вершы відачна былі напісаны напрыканцы 80-х і на самам пачатку 90-х, калі яшчэ не было незалежнай Рэспублікі Беларусі, а тым больш яе прэзідэнта.

Але вось чытаеш зборнік і разумееш, што гэта дакладна пра наш сённяшні дзень:

Бацькі не хочуць да шыхтоў з сынамі, Чужы і мілы край яшчэ не з намі – Ні памяці, ні роспачы, ні слёз. Або:

Смяецца дурань местачковы З пакутаў матчынае мовы – За ім і тэхнікум, і пых. Жыве і спіць, бяды не мае. Начальства бок яго трымае – Само…